ویروسهایکی از کوچکترین عوامل بیماریزا در جانداران هستند که اندازه آنها بین 300- 200 نانومتر است. ویروسها انگل داخل سلولی هستند که این خصوصیت مهمترینتفاوت ویروسها با بقیه میکروارگانیسمهاست. به نظر می‌رسد که ویروسها قبلاز یوکاریوتها بوجود آمده‌اند. به ویروسها فاژ نیز گفته می‌شود.

اطلاعات اولیه

قبل از هر چیز باید بدانیم که آیا ویروسها موجودات زنده محسوبمی‌شوند یا نه. یک تعریف میگوید: حیات عبارت است از یکسری فرایندهایپیچیده حاصل از دستورالعملهای خاصی که بوسیله اسید نوکلئیکسلولهای زنده همواره در فعالیت می‌باشد. چون ویروسها در خارج از بدنمیزبان به حالت خنثی بسر می‌برند به این مفهوم نمی‌توان آنها را موجودزنده در نظر گرفت. معهذا هنگامی که ویروسها وارد سلول میزبان می‌شونداسیدهای نوکلئیک آنها فعال گشته و منجر به تکثیر ویروس می‌گردد. از نظر بالینی ویروسها را می‌توان موجودات زنده در نظر گرفت زیرا آنها مانند باکتریها ، قارچهای بیماریزا آلودگی و بیماری ایجاد می‌کنند. به ویروس کامل ویریون گفته می‌شود.

ساختمان شیمیایی ویروس

اسید نوکلئیک

یک ذره ویروسی دارای یک هسته مرکزی اسید نوکلئیکی DNA یا RNA به عنوان ماده ژنتیکی می‌باشد. نسبت اسید نوکلئیک به پروتئین غلاف ویروس از یک درصد در ویروس آنفلوانزا تا 50 درصد در برخی از باکتریوفاژهامتغیر است. برخلاف سلولهای پروکاریوتیک و یوکاریوتیک که همواره دارای DNAبه عنوان ماده ژنتیکی اصلی خود هستند ویروسها دارای یکی از دو نوع اسیدنوکلئیک بوده و هرگز هر دو را باهم ندارد. اسید نوکلئیک در بعضی ویروسهابه شکل خطی و در بعضی به شکل حلقوی می‌باشد.

کپسید

اسید نوکلئیک ویروس بوسیله غلاف پروتئینی به نام کپسید احاطهشده است. کپسید ویروس که معماری آن بوسیله اسید نوکلئیک ویروسی تعیینمی‌شود بخش عمده ویروس را بویژه در ویروسهای کوچک شامل می‌شود. هر کپسیداز واحدهای کوچک پروتئینی به نام کپسومر ساخته شده است. نظم و ترتیب قرار گرفتن کپسومرها ، شکل کلی و پیکر ویروس را تعیین می‌کند که برای هر ویروس خاص ثابت است.

پوشش غیر پروتئینی

در عده‌ای از ویروسها کپسید بوسیله پوششی که معمولا ترکیبی از لیپیدها ، پروتئینها و کربوهیدراتها است پوشیده شده است.

ویروسهای ناقص Defctive Virus

ویروسهای ناقص یا نارس از نظر عملکرد ویروسهایی هستند که از اسید نوکلئیک و پروتئین تشکیل شده‌اند، ولی بدون ویروس کمکی توان تکثیر ندارند. که به این ویروس کمکی Helper ویروسگفته می‌شود. ویروسهای ناقص در ساختمان ژنتیکی خود نقصی دارند و در خلالتکثیر در داخل سلول بوجود می‌آیند و چون این ویروسها می‌توانند تکثیرویروسهای معمولی را مختل کنند تصور می‌شود که این ویروسها با تکثیر زیادخود از تکثیر ویروسهای معمولی جلوگیری می‌کنند پس در بهبود بیماری نقش دارند.

ویریون

به یک ذره ویروسی که توان آلوده کردن سلول را دارد گفته می‌شود. به ورود ویروس به داخل سلول عفونت یا آلودگی سلول گفته می‌شود که می‌تواند علایم بالینی داشته باشد یا نه.

سودو ویریون

پارتیکولها یا ذرات ویروسی‌اند که به جای ژنوم ویروس تکه‌ای از ژنوم سلول میزبان به آن وارد شده است.

ویروتید

از یک مولکول منفرد و حلقوی RNA تشکیل شده که معمولا پاتوژن گیاهان‌اند و فاقد کپسید و پوشش‌اند.

ویروسوئید

با وجود یک ویروس کمکی می‌توانند کپسید پروتئینی داشته باشند و در گیاهان از گیاهی به گیاه دیگر منتقل شوند.

ویروسهای گیاهی

ویروسها در جلبکها ، قارچها ، گلسنگها ، خزه‌ها ، سرخسهاو گیاهان عالی دیده شده‌اند. ولی در گیاهان عالی بیش از گیاهان پست موردمطالعه قرار گرفته‌اند. ویروسها به گیاهان زراعی خسارت عمده‌ای واردمی‌سازند. چون پاره‌ای از ویروسهای گیاهی چندان شباهتی با ویروسهای دیگرندارند بنابراین گروه مستقلی را تشکیل می‌دهند. ولی بعضی از آنها دارایخصوصیات مشترک بوده و می‌توان آنها را در یک گروه قرار داد. این گروهها بهشرح زیر هستند.

<



:: بازدید از این مطلب : 829
|
امتیاز مطلب : 206
|
تعداد امتیازدهندگان : 48
|
مجموع امتیاز : 48